Popiel (Chościak Popiel) Onufry h. Sulima (ok. 1770–1828), rotmistrz kawalerii narodowej, działacz w powstaniu 1794 i Konfederacji Generalnej 1812. Był synem Pawła (zob.) i Konstancji z Komorowskich. W l. 1779–87 uczył się w Szkole Rycerskiej, potem służył w stopniu porucznika w regimencie pieszym Józefa Lubomirskiego, z którego odszedł w r. 1789 z nominacją na kapitana. T. r. dostał po ojcu rotmistrzostwo kawalerii narodowej (w dywizji wielkopolskiej). Jego chorągiew, wg lustracji przeprowadzonej w maju 1790 przez Tadeusza Kościuszkę, znajdowała się w kiepskim stanie z powodu zaniedbań por. Młyńskiego.
W r. 1794 wszedł P. w skład sandomierskiej Komisji Porządkowej (7 VI) i wkrótce (12 VI) został mianowany pełnomocnikiem Rady Najwyższej Narodowej (RNN) na powiaty sandomierski i wiślicki. Starał się – zgodnie z instrukcją– organizować pospolite ruszenie, ale wobec zbliżania się wojsk rosyjskich i pruskich w pozbawionym regularnych sił województwie zapanowało rozprzężenie. P. donosił, że komisarze uciekają do Galicji, pospolite ruszenie «skutku nie bierze», «obywatele porozjeżdżali się, a lud kosy i piki łamie tudzież angary [urządzenia alarmowe] obala» (raporty z 15, 16 i 18 VI). Z końcem czerwca działania wojsk pruskich położyły praktycznie kres czynnościom komisji w tych powiatach. W październiku P. chciał wznowić urzędowanie, ale RNN odwołała go (16 X), mianując swym pełnomocnikiem na całe województwo sandomierskie Aleksandra Linowskiego.
W r. 1811 P. był posłem na sejm Księstwa Warszawskiego z departamentu radomskiego. W r. 1812 Konfederacja Generalna mianowała go marszałkiem radomskim pospolitego ruszenia. Z tego stanowiska został 29 III 1813 pismem księcia Józefa Poniatowskiego urlopowany na 3 miesiące, ale wobec dalszego biegu wydarzeń przewidywane wznowienie czynności pospolitego ruszenia już nie nastąpiło. Otrzymaną od ojca zastawną posesję połowy Ożarowa z Wyszmontowem P. odsprzedał w r. 1796 i zakupił wsie Zajeziorze (1797) i Bystrojowice (1803) w pow. sandomierskim. Zmarł 29 XII 1828 (wg napisu nagrobnego «w 58 roku życia»); pochowany został w kościele w Grzegorzewicach.
Ożeniony z Jadwigą z Bukowskich, a następnie z Konstancją z Woynów, miał P. z drugiego małżeństwa synów: Józefa i Hipolita, obu bezpotomnych.
Hipolit (1814–1876), dziedzic Zajeziorza, ogłosił w „Czasie” serię artykułów na temat czynszów i wydał je osobno pod pseudonimem Onufry Sulima pt. „Uwagi nad oczynszowaniem i uwłaszczeniem włościan w Królestwie Polskim” (Kr. 1857). Od r. 1865 był członkiem korespondentem krakowskiego Tow. Rolniczego. Zmarł w Krakowie 26 III 1876.
Uruski; – Kowecki J., Pospolite ruszenie w Insurekcji 1794, W. 1963; Mrozowska K., Szkoła Rycerska…, Wr. 1961; Pawłowski P., Od konfederacji barskiej do powstania styczniowego, W. 1962; Popiel P., Rodzina Popielów…, Kr. 1936 s. 40–3; Zahorski A., Uzbrojenie i przemysł zbrojeniowy w powstaniu kościuszkowskim, W. 1957; – Akty powstania Kościuszki, I–III; Popiel P., Pamiętniki (1807–1892), Kr. 1927; – AGAD: Arch. Królestwa Polskiego rkp. 253; B. Czart.: rkp. 700; – Papiery rodzinne u autora życiorysu; – Życiorys Hipolita Popiela opracowany przez Zdzisława Kosieka w Materiałach Red. PSB.
Emanuel Rostworowski